2.2. Vegetació                                                     

2.2.1. Arbres

2.2.1.1. L'AIBRE GROS (82), CA L'ALZINA (385), EL GLAND (246), L'ARBRE (ANNETA DE L') (59), EL REGUINES D'AVET (358), EN BARRUSCLA (240) dubtem de si es tracta d'una deformació de 'ballarusca' (floc de neu) o una variant de 'ruscla', escorça d'alzina surera (DCVB)., CAL BOSQUET (345), EN BOIXEDA (264), EL BOIXER (212), EL BOIXET (261), LA BOIXONA (63), EL CIRER (190), EL FAIG (261), CAL FIGUER (318), EN FIGUERES (59), CAN NOGUER (253), MAS NOGUER (68), CAN NOGUERAL (251), CAL NOGUERES (384), NOGUEROL (212), EN NOGUEROL (231), CA L'OLIU (360), L'OLIVERA (235), EN PALMA (JEAN) (258), LA PALMA (55), CAL PALMADA (378), CAL PALMET (385), CAL PALMET (387), CAL PALMET (388), EN PERER (232), EL PI (63), EN PINEDA (262), EN PINET (55), EN PINET (235), EN PINETA (79), EL PINILLO (55), EN PINÓS (CELO D'EN) (63), EN PINÓS (PERE) (64), EN PINÓS (77), EN PINÓS (65), EN PINYA (PIERRE) (37), CAN PINYA (264), EL PINYAT (74), EN PINYET (48), LA ROURE (55), ROURÓ (345), EN ROVIRÓ (221) (rovira= roure), EL SIURAT (262), LA SIURE (RAYMONDE DEL) (80), CAL SUIRO (353), LA SURETA (45), LA TAMARIU (264), TORANGERO (36), EL TORANGET (50), EN VERNET (235), EL TEIX (267) Hi podríem afegir : CAN TEI (264) i EL TEI (267) si consideréssim l'habitual emmudiment de la final -ix.

2.2.1.2. Parts de l'arbre

LA BROC (MARIE) (176), BRUCALLES (209) (occità "brucalhar", cercar llenya seca) , EL SECALL (74), EN XECALL (PERE DEL) (45), EL XECALL (228), EL XECALL (50), CAL SECALLES (332),L'ENCENALL (177) (= llenya menuda -i no pas el residu que deixa la fusta serrada: bolilla), EN ESTELLÓ (147), EL TIROLL (79), EL TIROLL (207), EL TIROLL (246) (buscall; "tros de bués" ens digueren), EN MENJA BROTS (58), EN BROT DE ROURE (63), EL REBOTILL (143),EN SOCA (PEP DE LA) (172), EL SOCA (336), EN SOQUES (37), CAL SOQUET (385), EL SOQUET (330), SOUCHE (36),EN PICA SOQUES (185), EN TRONCA (44), EL TRONQUILL (44), CAL RUSCLA (355), EL RUSCLA (249), CAL RUSCLETA (355) (escorça del siure).

 

2.2.2. Cultius

2.2.2.1. La vinya

EN VINYA VELLA (55), LA VINYES (TERESA D'EN) (186), CAN VINYES (245), EN VINYES CURT (63), EN VINYES LLARG (63), CAN PARRA (260), EN PARRA (226), EN PARRA (235), EN PARRA (62), EN PARRA (264), EL PARRAL (221), LA PARREC (MARCELIN DE LA) (30), EN PÀRREC (147), EN MALLOL (JANET) (69), ELS MALLOLES (174), EN CEP DE VINYA (56), RABASSA (TIÀ D'EN) (61), EN RABASSA (147), EN RABASSA (37), EN RABASSA (59), EN RABASSETA (177), EN RABASSILLO (77), EL RABASSÓ (50), EN RABASSÓ (234), EN RABASSON (185), EL RABASSOT (143), EN RABASSOT (61), LA GASPA (38) (raspa), EN RAPA (246) (raspa), EL CURT NUAT (171) malformació del cep, petit i rabassut a causa de dos xirments massa a prop; del francès "court-noué".

2.2.2.2. L'EMPELT (173), EN GRAIN NOIR (210), LA GRAINE DE MINUIT (56), EN GRANA (56), EN GRANA (246), EN GRANITO (246),

CAL GRIFOLLERA (352), EL GRILL (190), EL GRILL (140), EN GRILLA (56), EN GRIU (191) = ull d'un tubèrcul tots aquests.

HORT (JOANET DE L') (221), LA HORT (MARIA DE L') (177), HORT (MIQUEL DE L') (236), EN HORT (PERE DE L') (63), EN HORTA (JAN DE L') (55), HORTA (MARIE DE L') (27), DELS HORTS (212), L'INXA (179), CAL JARDÍ (351), CAL MADUR (261), EL MADUR (28), EL MEDURT (146), EN MILL (235), LA PICA MILL (28), CAL MILLET (351), CAL MILLET (377), CAL MILLET (337), CAL FAJOLA (402), CAL FAJOLA (339) ("blé noir"), EN MITJA RECOLTA (63), LA RÉCOLTE (232), EN MOÀ (172) "És una herba per als caballs; sembla blat", ens varen dir., EN FORA PALLA (176), EN GRATAPALLES (37), PALLA EN CU (27), EN PALLA RUSQUES (58), CAL PALLET (356), EN PALLETA (235), EN PALLETA (323), EN PALLETA (145), EL RECOQUILL (215) Braçat d'herba; ens diuen: "sun fet vint recoquills...", EN GARBA (238), EN ROBA GARBES (60), EN TOURNESOL (183), EN TOURNESOL (246), EL TABAC (55).

2.2.2.3 CATZA (36), EN CATZA (41), LA CATZA (221), LA CATZOT (224), CAL CLOFA (353), CA LA PANOLLA (345), PELLOFA (181), PELLOFA (36), PELLOFA (60), CAL PELLOFA (399), EL PELLOFA (28), EN PELLOFA (170), LA PELLOFA (232), LA PELLOFA (33), LA PELLOFA (143), LA PELLOFA (72), LA PELLOFADA (336), EN PELLOFET (224), EN VENTA PELLOFA (174), ROSDOLL (58), EN ROSTOLLET (262), EN TREPITJA ROSTOLL (241).

2.2.3. Plantes

L'ALOA (143), L'ARANYÓ (267),L'ARGELAC (262), L'ARGELAT (143), EN MATA BELETS (232) Ens la varen descriure com una planta de fulles grasses, amb soca que pot atènyer un metre., EN PELA BRUCS (262), EN CALCINA (246) 

Designada com a "una planta que pica...". El DCVB (Calciga, calcida) la compara a un card. La calcida és "una mala herba del blat" precisa Coromines (DECLC) que retroba la nostra variant a Nohedes i a la Jonquera.

EN CAMOMILLE (262), EN CANYA (JOAN DE LA) (30), EN CANYA (PAU DE LA) (63), CANYA (179), CAN CANYA (264), EN CANYA (69), EN CANYA (259), LA CANYA (171), CAL CANYAR (394), ELS CANYES (235), L'ESCLAFA CANYES (30), MASTEGA CANYES (69), EN PELA CANYES (28), EN CANYOCA (31) Designada pels nostres informadors com a "herba tan paràsita com l'agram" i no com a l'espiga del blat de moro del DCVB i del DECLC., CAL CARDILLO (360) amb possible doble sentit eròtic (cardar), CAL CARDO (397), EL CARDO (63), EN FALGUERA (63), FRIGOLA (58), EL FRIGOLA (221), LA FRIGOLETA (170), LA FRIGOLETA (171),

EN GARRAVA (MARC) (175) , EL GARRAVERA (380), CAL GARRAVET (350), CAL GARRAVET (342), LA GAVARNERA (181), EN GAVARRA (221), LA GAVARRA (74), EL GAVARRÓ (240),

Gavarra, gavarnera, garravera, variants de l'espulla belitre (Rosa Canina ).

CAL LLEURA (391) (<elra, heura), CAL MARGALL (335), EN MARGALL (209), EN MASTALL (176) (mala herba dins el blat), EL MORER (261), LES MORERES (58), EN MORT I VIU (221), EN MORVIU (179), EN ROMPA ESPINES (59), EN PEU D'ESPINA (56), EN PICAPOLLA (234) (també és el nom d'un raïm), EN PISTIL (221), EN PISTIL (246), CAL PLANTETA (347), CAL PLANTETA (352), EN QUININA (181), CAL ROMAGUERA (351) En metàfora, serveix per designar una persona molt xerraire a la qual hom pot quedar enganxat molta estona., LA RUCA (209), LA RUCA (221), EN SANABRE (41) (= mostassa, i sovint com a NF) EN SANYER (38), CAL SANYES (337), EL SANYES (336), LES SANYES (28) en els aiguamolls, EN SENETES (221), CAL SÀLIT (351) (variant de 'salze'), LA SERELLA (191)

Per 'serella' ens diuen "és una herba que s'agafa" i trobem 'sorolla' al DCVB localitzada a Cerdanya (Rhinantus Major), que coincideix amb el nostre poble:

CAL SOROLLA (347), MATA PARENT (258) (bolet no comestible), EN TRAUCA SAC (30) (estripa-sacs),

2.2.4. Flors

EN BOUTURE (220), EN RAM (221), LA CASCALL (30), EL CASCALLAR (38), EN CLAVELL (51), EN CLAVELL (183), EN CLAVELLINA (55), LA CLAVELLINA (141), LA CLAVELLINA (46), ELS CLAVELLS (48), LA FLEUR (28), EN FLOR (PERE ) (226), LA FLOR (34), EN FLORETES (326), EN FLORINES (27), EN LOTUS (246), EN MIMOSA (30), EN MIMOSA (246), PERVENCHE (221), PONCELLA (27), LA ROMANINA (60), EL TULIP (147), EN VIOLA (246),

2.2.5. Altre tipus de vegetació

EN BARDISSA (259), EN BARDISSA (246), EN BARDISSA (267), CAL GARRIGA (360), EN GARRIGA (231), LA GARRIGA (68), CAL GARRIGÓ (355), EL GARROLL (36), EN GARROLLA (170), EN GARROLLA (208), EN GARROLLES (221) (= garric), PASCOLS (334) Segons el nostre informador, designa els pasquers. El motejat era pastor., EN PELA PRATS (225), EN SELVA (179),EN FEUILLE (186), EN FULLACA (147), CAN FULLADA (264), LA FULLADA (262), CAL FULLERAC (335), EN VIATGE D'HERBA (27), HERBES (142), EN TRAUCA MATES (41), EN VERDALLA (28), EN VERDELAGA (178), EN VERDELAGA (54), EN VERDELAGA (71), CAL VERDURA (349), EN VERDURA (181).

Dels vegetals no comestibles se'n desprenen dues categories, ambdues portadores d'informació sobre el context en el qual es desenvolupen els sobrenoms.

D'un band, es dibuixa el paisatge natural: s'hi veu essencialment una vegetació mediterrània (pins, roures, siures, oliveres...) de garriga (argelac, frigola, gavarra...) o de marenda (canya, sanyes...). D'altre band, els malnoms donen a conèixer la utilització que es feia de la natura:

- per escalfar-se (broc, secall, encenall...)

- per alimentar-se (la vinya, l'hort, els cereals).

Precisament, un mapa (n°28) contrasta l'extensió dels sobrenoms lligats al tema vitícola amb l'extensió efectiva de la vinya als anys 70. S'hi veuen els canvis de producció i la recessió de les plantacions. El paisatge natural que pinten els sobrenoms coincideix en gran part amb la realitat física d'avui; en canvi les activitats humanes que serva la malnominació són d'una altra època, d'un temps caduc.

                                                        següent

 


Recerca :